Na konferencję do Jeleniej Góry przybyli zarówno przedstawiciele Ministerstwa Obrony Narodowej, centralnych i samorządowych placówek muzealnych jak i osoby reprezentujące stowarzyszenia i fundacje oraz kolekcjonerzy prywatni. Spotkanie oprócz niewątpliwych walorów edukacyjnych miało tez znaczenie integracyjne – udało się bowiem w jednym miejscu zgromadzić ludzi, którzy w wielu przypadkach nigdy wcześniej nie spotkali się osobiście, a dla których zachowanie pamięci o tradycjach wojskowych i historii wojskowości ma znaczenie priorytetowe.

Gospodarzem spotkania było Stowarzyszenie Oficerów Radiotechników „Radar”, które na potrzeby imprezy udostępniło swoje obiekty znajdujące się na terenie byłych koszar Centrum Szkolenia Radiotechnicznego oraz salę wykładową w Mysłakowicach.

W pierwszym dniu konferencji głos zabrali między innymi ppłk Erazm Domański i Mirosław Zientarzewski - pracownicy Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Odczyty dotyczyły metodyki tworzenia i uzupełniania kolekcji sprzętu i uzbrojenia wojskowego oraz zasad dokumentacji, inwentaryzacji zbiorów i opisywania kolekcji.

O dynamicznych formach wykorzystywania kolekcji militarnych, zasadach organizowania widowisk historycznych i rekonstrukcji mieliśmy okazję posłuchać w trakcie prezentacji przygotowanej przez zaprzyjaźnioną z naszym Portalem Fundację „Polonia Militaris”. Bartłomiej Bydoń z Wojskowego Biura Badań Historycznych przedstawił informacje dotyczące działalności, organizacji i struktury placówki oraz wytyczne, dzięki którym możliwe jest korzystanie z zasobów WBBH przez instytucje muzealne i stowarzyszenia. Krzysztof Długokęcki z Departamentu Wychowania i Promocji Obronności MON omówił możliwości i zasady współpracy placówek muzealnych i kolekcjonerskich z resortem Obrony Narodowej.

Tego również dnia poruszono temat wykorzystania Internetu dla potrzeb promocji obronności i propagowania wiedzy o historii oręża - tą prezentację przygotowaliśmy my – Portal Militarni.pl .Po części oficjalnej uczestnicy seminarium zwiedzili Skansen Sprzętu Radiotechnicznego i Radiolokacyjnego w Mysłakowicach, będący filią Muzeum Karkonoskiego.

W środę, piątego kwietnia zajęcia rozpoczęły się od zwiedzenia Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze

Pierwsze seminarium było przygotowane przez mgr Krzysztofa Długokęckiego z DWiPO MON. Autor omówił zasady pozyskiwania sprzętu i uzbrojenia wojskowego na cele muzealne i wystawiennicze oraz możliwości Resortu Obrony w zakresie nieodpłatnego przekazywania mienia wojskowego, mogącego uzupełnić istniejące zbiory muzealne państwowych lub prywatnych wszelako zarejestrowanych placówek czy stowarzyszeń.

Tematyka drugiej części prezentacji była całkowicie odmienna – dotyczyła ochrony zbiorów muzealnych i dóbr kultury w warunkach zagrożeń kryzysowych i wojennych. Niewątpliwie jednym z najciekawszych referatów było opracowanie ppłk Ryszarda Bzinkowskiego, dotyczące zasad i zakresu działania Sił zbrojnych RP w zakresie ochrony dóbr kultury w czasie działań wojennych, ale również w czasie pokoju. Atrakcją przygotowaną dla uczestników konferencji tego dnia była wizyta w kopalni rudy żelaza i uranu w Kowarach.

Wieczorem, przedstawiciel Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu przedstawił prezentacje multimedialną poświęconą uruchomieniu w tej właśnie placówce muzealnej ciężkiego czołgu IS2 – jedynego w pełni sprawnego pojazdu tego typu w Polsce.

W Jeleniej Górze omówiono wiele problemów nurtujących zarówno muzealników, jak i kolekcjonerów, Poruszono tematykę promowania tradycji wojskowych i szacunku dla dziejów oręża, wskazano drogi, którymi warto podążać. Odniesiono się do dramatycznej sytuacji muzealnictwa wojskowego w realiach gospodarki rynkowej. Jednak wszystko to, choć ważne – jest jedynie przyczynkiem do zasadniczego przesłania, które niosło ze sobą spotkanie - niczym światło w tunelu pojawia się, bowiem szansa na nawiązanie po blisko sześćdziesięciu latach, współpracy pomiędzy państwowymi placówkami muzealnymi a organizacjami o charakterze społecznym, czy pasjonackim. Zarówno Resort Obrony, jak i państwowe jednostki muzealne starają się wyciągnąć rękę „na zgodę” w kierunku stowarzyszeń mających w zakresie działalności ochronę zabytków wojskowych, Droga do pełnej współpracy jest jeszcze daleka i na pewno nie jest łatwa zwłaszcza, że wzajemne stosunki często przepełnione są nieufnością czy wręcz niechęcią, ale najważniejsze jest, że obydwie strony mają wolę współpracy, widzą jej potrzebę i przestają postrzegać siebie w charakterze wzajemnego zagrożenia. Katalizatorem tych ruchów jest Departament Wychowania i Promocji Obronności MON, który z racji swoich zadań może wspomagać tak placówki muzealne powołane przez władze centralne i samorządowe, jak i - stworzone przez pasjonatów i hobbystów - stowarzyszenia i fundacje. Wszyscy chcielibyśmy, aby współpraca ta zaowocowała wzbogacaniem wszelkiego typu kolekcji, zdobywaniem wiedzy z zakresu swoistego warsztatu pracy muzealników, podnoszeniem poziomu merytorycznego organizowanych imprez oraz utrzymaniem w należytym stanie technicznym kolekcji militariów, a przede wszystkim zachowaniu dla potomnych dziedzictwa kultury materialnej i umożliwieniu jego ekspozycji. Warto również pamiętać, że dzięki takim spotkaniom jak to w Jeleniej Górze istnieje możliwość wypracowania wspólnych metod oddziaływania na ustawodawców, którzy nawet w chwili obecnej zdają się nie zauważać problemów nurtujących wielkie i szacowne instytucje muzealne, Jeśli bowiem ustawodawca nie widzi tak dużego problemu, to nie ma najmniejszej szansy, aby zobaczył problemy, z którymi borykają się małe fundacje i stowarzyszenia działające nie za sprawą odgórnego nakazu, ale z potrzeby serca.

tekst : Nietoperz
zdjęcia: Mirosław Zientarzewski, Nietoperz

W Jeleniogórskim spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele następujących instytucji i organizacji:

1. Departament Wychowania i Promocji Obronności MON
2. Fundacja „MILITARY PARK” – Warszawa
3. Fundacja Polonia Militaris – Warszawa
4. Instytut Badań Historycznych i Krajoznawczych – Wrocław
5. Izba Tradycji Wojsk Inżynieryjnych – Wrocław
6. Klub Miłośników Komunikacji Miejskiej – Warszawa
7. Lubuskie Muzeum Wojskowe - Drzonów/ Świdnica
8. Międzynarodowy Komitet Naukowy ds. Fortyfikacji i Dziedzictwa Militarnego – Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków ICOMOS - Warszawa
9. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków – Warszawa
10. Muzeum Artylerii Centrum Szkolenia Artylerii I Uzbrojenia – Toruń
11. Muzeum Broni i Militariów – Świdnica
12. Muzeum Broni Pancernej Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych – Poznań
13. Muzeum Historyczne – Pałac w Dukli - Dukla
14. Muzeum im. Orła Białego – Skarżysko Kamienna
15. Muzeum Lotnictwa Polskiego – Kraków
16. Muzeum Marynarki Wojennej – Gdynia
17. Muzeum Narodowe – Warszawa
18. Muzeum Obrony Przeciwlotniczej Centrum Szkolenia Sił Powietrznych – Koszalin
19. Muzeum Oręża Polskiego – Kołobrzeg 20. Muzeum Regionalne – Dębica
21. Muzeum Regionalne – Kutno
22. Muzeum Tradycji Niepodległościowych – Łódź
23. Muzeum w Piotrkowie Trybunalskim – Piotrków Trybunalski
24. Muzeum Wojsk Inżynieryjnych Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych – Wrocław
25. Muzeum Wojsk Lądowych – Warszawa
26. Muzeum Wojska Polskiego – Warszawa
27. Muzeum Wojska w Białymstoku – Białystok
28. Muzeum Zbrojownia na Zamku w Liwie – Węgrów
29. Muzeum Ziemi Wałeckiej – Wałcz
30. Pomorskie Muzeum Wojskowe - Bydgoszcz
31. Portal Militarno – Historyczny militarni.pl – Warszawa
32. Sala Tradycji Wyższej Szkoły Oficerskiej Sił Powietrznych – Dęblin
33. Skansen Rzeki Pilicy – Tomaszów Mazowiecki
34. Stowarzyszenie 3 Historycznego Galicyjskiego Pułku Artylerii Fortecznej im. Księcia Kinskiego – Przemyśl
35. Stowarzyszenie KLUB FORT – Łomża
36. Stowarzyszenie Miłośników Artylerii i Militariów – Toruń
37. Stowarzyszenie Przyjaciół Muzeum Kampanii Wrześniowej i Twierdzy Modlin – Modlin
38. Towarzystwo Przyjaciół Fortyfikacji
39. Towarzystwo Przyjaciół Pomorskiego Muzeum Wojskowego – Bydgoszcz
40. Towarzystwo Przyjaciół Twierdzy Modlin – Nowy Dwór Mazowiecki
41. Towarzystwo Wiedzy Obronnej – Warszawa
42. Wojskowe Biuro Badań Historycznych – Warszawa